Een doorligwond kan ontstaan door druk- en schuifkrachten. Het komt vooral voor bij mensen die veel in 1 houding liggen of zitten.

• Drukkrachten
  Door drukkrachten op de huid worden kleine bloedvaten en het weefsel samengedrukt. De huid en het weefsel krijgen daardoor niet genoeg voedingsstoffen en zuurstof. Dit kan tot gevolg hebben dat de cellen afsterven, de huid stuk gaat en er een doorligwond ontstaat.
• Schuifkrachten
  Door schuifkrachten kunnen bloedvaten rekken of buigen waardoor ze minder bloed kunnen vervoeren en huidcellen afsterven. Dit kan bijvoorbeeld als u onderuit zakt in bed of in een stoel.

Patiënten van alle leeftijden, mannen en vrouwen, hebben een risico om door hun ziekte een doorligwond te krijgen.

Naast druk- en schuifkrachten zijn er een aantal andere factoren die het risico van een doorligwond verhogen:

• als u de hele dag in bed ligt (bedlegerig) of op een stoel zit (stoelgebonden);
• niet kunnen bewegen (bijvoorbeeld door narcose, coma, verlamming);
• verlies van ontlasting en/of urine (incontinentie);
• slechte voedingstoestand;
• koorts en/of vochtige huid;
• diabetes mellitus (suikerziekte);
• hart- en vaatziekte;
• eerder doorligwonden gehad;
• de kans op het krijgen van een doorligwond is het grootst op plaatsen waar het bot dicht onder de huid ligt. Bijvoorbeeld ellebogen, heupen, stuit, zitbeenknobbels, hielen en enkels.

Bronvermelding afbeelding: WCS wondenboek 13e druk 2015.

Er zijn verschillende types doorligwonden:

1. verkleuring (roodheid) van de huid, die niet verdwijnt of wegdrukbaar is;
2. oppervlakkige wond (beschadiging); beperkt tot opperhuid (buitenste laagje van de huid) en lederhuid (ligt onder de opperhuid). Bijvoorbeeld een blaar of een schaafwond, zonder dat het onderliggend weefsel is beschadigd;
3. diepere wond van huid en onderhuids vetweefsel (ligt onder de lederhuid), zonder dat de onderliggende botten of pezen (spieren) zijn aangetast;
4. diepe wond waarbij de onderliggende botten of pezen (spieren) zijn aangetast, met of zonder schade aan de opperhuid en lederhuid.

Wanneer een doorligwond wordt ontdekt, neem dan meteen de nodige maatregelen. 

Extra aandacht is nodig voor het matras, de voeding en lighouding. De lokale wondbehandeling kent een aantal handelingen:

• Verwijdering van het dood weefsel (necrose):
  • grote dode weefselstukken worden door de chirurg operatief verwijderd. Kleinere oppervlakten met dood weefsel kunnen met een schaar worden weggeknipt;
  • oppervlakkig geel beslag kan soms met dood weefsel oplossende zalf worden verwijderd;
  • hypochloriet-oplossing wordt gebruikt voor hele diepe doorligwonden met veel dood weefsel. Gaasjes gedrenkt in deze oplossing worden meerdere keren per dag in de wond gebracht.
• Bestrijden van infectie: goed reinigen van de wond.
• Genoeg eiwitrijke voeding.
• Activeren van weefselherstel door speciale wondverzorging. Het type wondverzorging is afhankelijk van hoe erg de doorligwonden zijn. Sommige diepe doorligwonden kunnen met vacuümtherapie behandeld worden.
• Toepassing van speciale anti-doorligwond matrassen die de druk op het wondgebied opheffen. Als de doorligwonden heel erg zijn, worden vaak speciale luchtmatrassen gebruikt. Hiermee worden de drukpunten van het lichaam (de stuit, hakken) automatisch ontlast.

In het ziekenhuis wordt veel aandacht besteed aan het voorkomen van doorligwonden. Waar letten wij op en waar kunt u op letten:

• Controle van de huid
  Bekijk ieder dag uw huid of u rode plekken ziet die niet verdwijnen als u er op drukt. Kijk ook of er verder geen beschadigingen zijn van de huid.
• Beweeg zo veel mogelijk
  Blijf zo veel mogelijk bewegen, ook als u aan bed of rolstoel gebonden bent.
• Zorg voor een juiste houding
  • Een kantelstoel zorgt voor de beste zithouding wanneer u de stoel iets naar achteren kantelt (60 graden) en de benen op een voetenbankje laat rusten met de hielen vrij. Wanneer u rechtop wilt zitten, zorg er dan voor dat de voeten plat op de grond komen of gebruik een voetenbankje.

• • Een verstelbaar bed zorgt voor de beste houding in bed. Wanneer u op de rug ligt kunt u de hielen vrij leggen door een kussen onder de onderbenen te leggen.

• Zorg voor een droge en schone onderlaag
  Voorkom kreukels en kruimels in de stoel en in bed.
• Verander regelmatig van houding
  Als u veel in een stoel zit, probeer dan regelmatig van houding te veranderen. Probeer elk uur een stukje te lopen of even te gaan staan. Als u een verstelbare stoel heeft, wissel dan hiermee af en toe van houding. Wanneer u veel in bed ligt, probeer dan elke 4 uur te veranderen van houding door af te wisselen in rug- en zijligging.
• Niet schuiven, maar liften
  Schuif zo min mogelijk met uw zitvlak over het matras of de zitting van uw stoel. Wanneer u van houding verandert, til dan uw zitvlak op. Gebruik in de stoel de armleuningen om af te zetten. U kunt een bedpapegaai huren. Dit is een beugel om aan op te trekken.
• Zorg voor goede lichamelijke hygiëne
  Houd uw huid droog en schoon. Let hier extra op bij zweten en incontinentie. Als u een droge huid hebt, vet deze dan in met een vette crème of zalf.
• Eet voldoende en gevarieerd
  Probeer 3 maaltijden op een dag aan te houden of eet anders meerdere keren een kleine portie. Wanneer het eten moeilijk gaat, bespreek dit met de huisarts. Die kan eventueel een diëtist inschakelen. Drink ook genoeg.
• Zorg voor de juiste materialen
  Overleg met de verpleegkundige of huisarts of u extra hulpmiddelen nodig hebt om doorligwonden te voorkomen. Zoals een anti-doorligwond- matras of zitkussen.

Bronvermelding afbeeldingen: WCS wondenboek 13e druk 2015

U heeft een verwijzing van uw huisarts of een andere medisch specialist nodig voor een behandeling bij de wondconsulente van de polikliniek Chirurgie.