Multiple Sclerose (MS) is een chronische auto-immuunziekte aan het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg). Het afweersysteem is door een combinatie van aanleg en een virusinfectie (veelal de ziekte van Pfeiffer) op het verkeerde pad gekomen en valt uw eigen lichaam uw zenuwstelsel aan.
De volgende klachten passen bij MS:
Er bestaat medicatie die direct werkt op MS, remmend of voorkomend. In het thema: ’Medicatie voor MS’ wordt dit toegelicht.
Er zijn veel andere soorten therapieën, die niet direct op de ziekte inwerken, maar wel bijvoorbeeld symptomen kunnen verlichten. Dit kan bijvoorbeeld een medicament zijn dat spasticiteit (of stijfheid) verbetert . Ook kan het een leefstijladvies of oefentherapie betreffen. Dit wordt verder toegelicht in het thema 'Overige behandelingen bij MS'.
Er is een grote afdeling Revalidatiegeneeskunde in het Maasstad Ziekenhuis. Zij verzorgen consulten, poliklinische revalidatie en begeleiding.
Wij verwijzen praktisch alle MS-patiënten naar de Revalidatiegeneeskunde al is het maar voor een goed gesprek of intake om te kijken wat er geboden kan worden.
Vaak heeft de diagnose MS een grote impact. Lichamelijke of mentale klachten kunnen voorkomen. Vaak is het nuttig om een gesprek te voeren over deze klachten of over de beperkte belastbaarheid of andere zaken waar MS-patiënten letterlijk tegenaan lopen. Ook bij geheugenklachten bij MS zijn er behandelmogelijkheden.
Er bestaat een combinatietraject of poliklinische revalidatiebehandeling. Meer informatie leest u in de folder MS en revalidatie.
Op de website van het Amsterdam UMC staat ook veel informatie over MS. Ook is daar de mogelijkheid om deel te nemen aan een studie (zie beide links). U behandelend neuroloog kan u hiervoor verwijzen.
De drie meest voorkomende vormen van MS zijn:
In onderstaand figuur zijn de verschillende vormen van MS schematisch weergegeven. Op de verticale as ziet u de toenemende beperkingen en op de horizontale as de tijd. De snelheid van de achteruitgang wisselt sterk tussen de verschillende patiënten. MS is een grillige ziekte.
%2520%257B%2520%255Bnative%2520code%255D%2520%257D&w=1080&q=100)
Bron: Neuroimmunology
Het merendeel (circa 85%) van de patiënten heeft aanvalsgewijze MS of relapsing remitting MS (RRMS). Hierbij treden aanvallen op (MS-schubs) met MS-symptomen, die deels of volledig weer herstellen. Hierbij zijn niet alle aanvallen merkbaar voor u als patiënt. Soms treden ze op in hersengebieden, waarbij je niet direct klachten ervaart anders dan een periode van vermoeidheid. Dit valt dan meestal wel vast te stellen met MRI-scans. Er worden dan nieuwe ontstekingen gezien in het zenuwstelsel als uiting van ziekteactiviteit.
Uiteindelijk veroorzaken de terugkerende ontstekingen in het zenuwstelsel bij een gedeelte van patiënten een slijtageslag, waarbij er een geleidelijke achteruitgang ontstaat. Deze lijkt los te staan van nieuwe ontstekingen of schubs. Dit noemt men secundaire progressie (SPMS).
Gelukkig hebben veel mensen een grote mate van reserve in het zenuwstelsel waarbij deze achteruitgang veelal niet merkbaar is en niet beperkend is of wordt in hun dagelijkse leven. Met de intrede van nieuwe medicatie lijkt het erop dat het mogelijk is om de secundair progressie uit te stellen dan wel te voorkomen. Tijdige en doortastende behandeling is hierbij van belang.
Het is enigszins te voorspellen bij welke patiënten de secundair progressieve fase gaat optreden en bij wie dit een grotere rol gaat spelen. In algemeenheid betreffen dit vaker (mannelijke) patiënten ouder dan 40 jaar, met veel MS aanvallen in de eerste vijf jaar na de diagnose, met name bij aanvallen in het ruggenmerg en/of kleine hersenen en bij aanvallen die slechts gedeeltelijk herstellen. Momenteel is er geen bloedtest of MRI-techniek die met zekerheid kan vaststellen of er sprake is van de secundair progressieve fase. Vaak blijft dit een vaststelling op basis van de klachten en symptomen in de spreekkamer.
Overgangsfase
De overgangsfase van aanvalsgewijze MS naar secundair progressieve MS is in de praktijk vaak moeilijk te herkennen. Vaak reageren mensen minder goed op de medicatie en bemerken toch achteruitgang ondanks dat de MRI-scans geen nieuwe plekken laten zien en er geen schubs meer optreden. Wanneer dit optreedt wisselt sterk van patiënt tot patiënt.
Er zijn ook patiënten die vanaf het begin van de neurologische klachten al geleidelijk achteruitgaan zonder tekenen van herstel. Dit wordt progressieve MS of primair progressieve MS genoemd (PPMS).
Niet alle MS-achtige klachten of afwijkingen op de scan zijn het gevolg van de diagnose MS. Er zijn andere auto-immuunziekten die sterk op MS kunnen lijken.
